Kadıneki Yazı,

Jineolojî: Kadınların direniş bilimi


Sarah Marcha-31 Mar 2024

Jineolojî’nin geliştirdiği düşünce ve fikirlerin etkisiyle İtalya, İskoçya ve Fransa'da kadın toplulukları oluşmuştur. Özellikle bu topluluklarda yaşamın, ekonominin ve çocukların eğitiminin toplumsal örgütlenmesi tartışılıyor ve uygulanıyor. Aynı zamanda Avrupa'da soy gruplarının kurulmasıyla birlikte cins sevgisinin ve kadın arkadaşlığının gelişmesi hem ailede hem de siyasi alanda tüm kadınları etkilemektedir

Uluslararası medyada yayılan Rojava kadın devrimi aracılığıyla Kürdistan'ın özgür kadın hareketi dünya kadınlarının dikkatini çekti. Dünyada bu dönemin siyasi koşullarında toplumsal hareketler ve kapitalist sisteme alternatif arayışları vardı. Bu durum farklı ülkelerden ve toplumsal gerçekliklerden binlerce kadının Kürt kadının manevi ve örgütsel gücünden etkilenmesine ve dünyanın her yerinde Kürdistan kadın hareketine katılmasına neden oldu. Bu temelde hem önderlik paradigması hem de Jineolojî dünya kadınları tarafından tanındı. 2017 yılında Andrea Wolf Enstitüsü'nün yoluyla Rojava’da Jineoloji Akademisi, Brüksel'de Jineolojî Merkezi, Avrupa ve Abya Yala'da (Latin Amerika) konferans ve eğitim kamplarının kurulmasıyla, Jineolojî’nin temellerinin tanıtılması ve Jineolojî’nin kurulması süreci Ortadoğu dışında başlatıldı. O günden bu yana Jineolojî Akademisi dünya çapında kadın arayışına tarihi bir katkı yaptı ve 21. yüzyılın enternasyonalist kadın hareketinin inşasında önemli bir rol oynadı. Ortadoğu kadınlarından (Türk, Arap, Ermeni, Süryani vb.) sonra, özellikle Avrupa kadınları açısından Kürdistan'daki kadın devriminin bilimsel ve tarihi bir devrimin temeli haline geldiği açıktır. Bu sürecin sadece Avrupa ile sınırlı olmaması da önemli çünkü her geçen gün genişliyor ve dünyanın her yerine ulaşıyor. Ayrıca uluslararası alanda akademi, kadınların, gençlerin ve dünya halklarının demokratik konfederalizminin gelişmesinde önemli bir rol oynamıştır.

Jineolojî Akademisi dünyada yeni bir çalışma başlattı. Kürt kadın hareketi bir yandan dünya kadınlarının bilime, ideolojiye ve tecrübeye dayalı özgürlük arayışına mükemmel cevaplar verdi. Bir yandan da dünyadaki sosyal ve akademik hareketlerle yeni tartışmalar yarattı. Jineolojî’nin, pozitivizm ve liberalizmin bireyler ve toplum üzerindeki etkisi, demokrasi, kadın özgürlüğü ve ekoloji sorunlarının kökenine ilişkin bir araştırmayı yeniden canlandırdığını düşünebiliriz. Aynı zamanda kadının ve insanlığın doğası, tarihi ve toplumsal kimliği üzerine bir araştırma geliştirdi. Yerel ve küresel alanda diyalog ve öz-örgütlenme yoluyla, hem ortak gerçekler hem de ortaya çıkan tartışmalı konular, jineolojî araştırması ve değerlendirmelerinin geliştirilmesi için önemli bir temel haline gelir. İktidardaki erkek sistemi ve zihniyeti açısından kadınların yaşamına ve kimliğine yönelik saldırılar çeşitli şekillerde gerçekleştirilmektedir. Gerek tarihte gerekse günümüzde Jineolojî yöntemlerinin gelişmesiyle bu izler deşifre edilmektedir. Aynı zamanda Jineolojî çalışması kapsamında kişisel ve kolektif alanda bir mücadele olarak cinsiyetçilik, milliyetçilik, ırkçılık, sınıfçılık ve bilimciliğin etkisine karşı paradigmatik, epistemolojik ve ontolojik bir araştırma yürütülmektedir. Bu alanda zihniyetin değişim ve dönüşümü bilimsel bir devrim olarak gerçekleştirilmektedir. Teorik ve pratik alanda karşılaşılan zorluklar çoğunlukla bağımsızlık ve özgür bir arada yaşama arayışı temelinde adım adım aşılmaktadır. Bunun sonucu dünya çapında Jineolojî’den etkilenen kadınların yaşamlarında açıkça görülebilmekte ve bununla ilgili birçok örnek paylaşılabilmektedir.

Kadınlara, gençlere, insanlara uygulanan işgalci sistem ülkeyi, herkesin beynini, vücudunu sömürüyor. Pek çok kadının gerçeği, cinsiyetini ve sosyal kimliğini tanımaması, bundan kaçınması veya reddetmesi gibi bir etki yaratıyor. Önderlik felsefesi tüm kadınların bu engelleri aşmasında yeni bir yol açtı: Biz kimiz? Nereden geldik? Nasıl yaşıyoruz?

Ezilen halkların kadınları, Jineolojî aracılığıyla ulus devlete, faşizme ve işgalci güçlere karşı mücadelede kadınların rolünü ve gerçekliğini yeni bir biçimde inceliyor. Örneğin Katalonya'daki bir araştırma grubu, annelerinin ve büyükannelerinin Franco diktatörlüğü döneminde kadınlar ve eğitimle ilgili hikayelerini topladı, analiz etti ve ritüeller aracılığıyla paylaştı. Bu şekilde, o dönemdeki kadınların gerçekliğini ve deneyimini ortaya çıkardılar, bu tarihsel sürecin kadın ve toplum üzerindeki etkisini değerlendirdiler ve yaşlı kadınlarla nesiller arası genç kadınlar arasında bir bağlantı kurdular.

Başka örnekler de var. İrlandalı bir kadın yaptığı araştırmada ulusal kurtuluş mücadelesinde kadının rolünü ve anne kültürünün ataerkil kültüre karşı mücadelesinin yerel destanlardaki izini yeniden keşfetti. Oromia'dan (Etiyopya tarafından işgal edilen bir Afrika ülkesi) bir kadın, bir jineoloji atölyesinde halkının kökeninde çok eski bir ana tanrıça kültürünün bulunduğunu ve bunun izinin günümüz kültüründe saklı olduğunu fark etti. Bu temelde Oromia kadınlarının gerçekleri ve sorunlarına dair yeni bir analize başladı ve jineolojî perspektifiyle kişiliğinde ve toplumunda yeni bir analize girdi.

Aynı etki Abya Yala'nın Jineolojî dersindeki kadınları üzerinde de görüldü. Marksist-Leninist devrimci hareketlerin yaklaşımları çoğunlukla kadınların ve yerli halkların özgürlüğünün çaresi olmadı, hatta birçok kez engel oldu. Bu hareketlerin sınırlamalarını aşmak ve iktidardaki erkeğin cinsiyetçi ve devletçi zihniyetinin etkisini aşmak amacıyla Jineolojî, ataerkil zihniyetin doğum öncesi ve sonrası gelişim sürecine ve toplumsal cinsiyetçiliğin izlerine ilişkin bakış açılarını ve değerlendirmeleri hayata geçirmiştir. Ayrıca Jineolojî Akademisi ile Abya Yala kadın örgütleri arasındaki tartışma ve bilgi ve deneyim paylaşımı, eğitim, kadının demokratik özerkliğinin inşası ve meşru müdafaanın anlamı konusunda oldukça ilham verici.

Sınıf ve kırsal/bölgesel kültür temelinde mücadele eden kadın işçiler ve çiftçiler için de Jineolojî, varoluş ve bilgi devriminin bilimsel temeli haline geliyor. Kimliğe sahip mazlum halklar çoğu zaman farkındalık ve bilgiyle var olurlar, kültürlerini ve dillerini korurlar, direniş ve siyasi mücadele yürütürler ancak kadın işçi ve çiftçilerin kimlikleri hem ulusal devlet hem de pozitivist akademiler tarafından çoğu zaman küçümsenmiştir. Birçok kadın kendi kültürünün ve dilinin farkında değil ya da kaybetmiş durumda. Köylülerin/çiftçilerin kültür ve sosyal değerleri işçilerin kültür ve sosyal değerlerinde, kadınların kültür ve sosyal değerleri ise köylülerin kültür ve sosyal değerlerinde gizlidir. Toplumsal hafıza güçlü olduğu için duygusal ya da folklorik bir şekilde sürdürülür. Ancak kapitalist modernite sisteminin saldırıları karşısında bu işe yaramıyor ve çalışan mahalle ve köylerde cehalete dayalı kadın, aile ve toplumsal sorunlar derinleşiyor, eski kafalı zihniyetler ya da faşist örgütler de bunların sorumluluğunu alıyor.

Reel sosyalizmin yıkılmasının etkisi burada da açıkça görülüyor. Pek çok kadın anarşist, ekolojik ve feminist hareketler aracılığıyla bu sorunları aşmaya ve örgütlenmeye çalışıyor. Ancak bireyciliğin ve küçük burjuva kültürünün etkisiyle bu hareketler çoğu zaman özgürlük arayışına cevap olamamaktadır. Kadın varlığının ve bilgisinin yeniden inşası ve yeni bir şekil alması için kapitalist modernitenin yaşamdaki etkisine ilişkin tarihsel çalışmalar ve sosyolojik tartışmaların yapılması oldukça önemli ve sonuç doğurmaktadır. Kadının değerinin ve kültürünün kaybolması ya da korunması, ulus devletin ve faşizmin oyununu ve manipülasyonunu etkileyebilir ve demokratik ulus temelinde yeni bir devrimci kadın kimliği inşa edebilir. Özellikle İspanya, İtalya, Almanya ve Fransa gibi ülkelerde Jineolojî önemli bir rol oynuyor.

Jineolojî araştırması kadınları hayatlarının şeklini değiştirme konusunda etkiledi. Ülkelerinin dışında yaşayan kadınlar var. Jineolojî’yi okuduktan veya Jineolojî çalışmalarına katıldıktan sonra ülkelerine dönüp kökleriyle yeni bir bağ kurma, orada tarihsel ve sosyolojik araştırmaları geliştirme ve oradaki kadın mücadelesini bilim ve öz örgütlenme yoluyla ilerletme ihtiyacını hissettiler. Ayrıca kadınlar, ulus devletin kendilerini ana dillerinden ya da yerel dillerinden uzaklaştırdığını fark ettiklerinde dillerini yeniden geliştiriyor ve öğreniyorlar.

Ayrıca Jineolojî’nin geliştirdiği düşünce ve fikirlerin etkisiyle İtalya, İskoçya ve Fransa'da kadın toplulukları oluşmuştur. Özellikle bu topluluklarda yaşamın, ekonominin ve çocukların eğitiminin toplumsal örgütlenmesi tartışılıyor ve uygulanıyor. Aynı zamanda Avrupa'da soy gruplarının kurulmasıyla birlikte cins sevgisinin ve kadın arkadaşlığının gelişmesi hem ailede hem de siyasi alanda tüm kadınları etkilemektedir. Şecere, kadınların varlığına dair yeni bir bilinç yarattığı için birçok kadın, Şecere çalışmasına girdikten sonra veya bir dersten sonra anneleri ve çevrelerindeki kadınlarla ilişkilerinin olumlu yönde değiştiğini söylüyor. Hatta Jineolojî sayesinde örgütsüz pek çok kadının dikkatini çektiklerini ve bugüne kadar kadınların bağımsız örgütlenmesini reddeden kadınların da dikkatini çektiklerini söylüyorlar.

Jineolojî’nin hayat ve bilimsel yöntemlerinin insanlara umut verdiğini ve tüm kadınları kucaklayabileceğini düşünüyorlar. Jineolojî’nin gücü bu şekilde ortaya çıkar. Aynı zamanda pratikte farklı ülkelerden, inançlardan ve toplumsal gerçekliklerden gelen kadınların bir arada örgütlenmesi ve iktidar sisteminin özel savaşının etkilerini aşması zorlaşıyor. Bu yönüyle siyasi duygulara bakış açısı araştırma ve analiz için oldukça ilginç bir temel haline geliyor. Özgürlük mücadelesini geliştirmek, kadınların birliğini çeşitlilik temelinde inşa etmek için azim ve iradenin yanı sıra cinsiyete dair duygu ve bilgiye sahip olmak gerekir. Jineolojî, tartışma ve kurumsallaşma temelinde bunu günlük pratiğinde geliştirir ve giderek dünya kadın devriminin temeli haline gelir.


Etiketler : Kadın Mücadelesi, jineoloji, Kadın bilimi,


...

Sarah Marcha