Aysel Tabak-15 Tem 2021

40 yıl boyunca Kürt çocuklarına Kürtçe ders veren Kubara Xudo, gerek öğrencilik yıllarında gerekse öğretmenlik yaptığı yıllar boyunca müzikten de hiç vazgeçmedi. Erivan Radyosu'nun sevilen seslerindendi...

Kubara Xudo, kibar sesli olarak bilinen ünlü Kürt kadın dengbêjlerden biridir. O, dengbêjliğiyle Kürtler arasında bilinir ancak birçok Kürt kadın gibi birkaç alanda kültürüne emek verdi. Bir yandan Erivan Radyosu’nun sevilen seslerinden biriyken diğer yandan da öğretmenlik yapmış, 40 yıl boyunca Kürt çocuklarına Kürtçe dersler vermişti. Ne yazık ki hakkında dengbêjliği, öğretmenliği ve eğitimli bir aileden gelmesi dışında çok ayrıntılı bilgi yok.

Ancak seslendirdiği kilamlar halen Kürtler arasında severek dinlenir. Erivan Radyosu’nun Kürtler için eşsiz bir bellek yaratan uzun serüveninde kibar sesiyle yerini almış, değerli bir sanatçı dengbêj olarak geçmiştir Kürt kültür tarihine.

Kubara Xudo, 1935 yılında hemen her Kürdün bildiği, en azından kilamlarda adını duyduğu ünlü Elegez (Axbaran şehrine bağlı) ilçesinde dünyaya geldi. Oldukça ünlü bir aile olan Xudo ailesinde, kardeşlerin her biri yüksek eğitimli, kendi alanında çok değerli çalışmalar yapmış ünlü aydınlardı. Ailenin erkek fertleri gibi kadınlar da yüksek eğitim almış, bilim insanı ya da eğitmen olmuşlardı. Kardeşlerden en büyüğü Egîdê Xudo, ünlü bir Kürt yazardır. Uzun yıllar boyunca Riya Teze gazetesinde edebiyat bölümü sorumlusu idi. Prof. Şêrkoyê Xudo, ünlü bir Kürdolog, yine Gorgiyê Xudo tıp profesörü ve Titalê Xudo da fizik profesörü ve köy okulunda müdürdü.

İlk ve orta öğrenimini Elegez'de tamamlayan Kubara Xudo, daha sonra yükseköğrenim için Erivan’a gitti. Erivan’da Xaçatur Abovyan Pedegoji üniversitesinde Ermeni Dili ve Edebiyatı okudu. Sovyetler Birliği'nin dağılmasının ardından Ermenistan’ın ekonomisi 90'lı yıllarda iyice bozulunca ailesiyle birlikte Rusya’nın Petersburg şehrine taşındı.

40 yıl boyunca Kürt çocuklarına Kürtçe ders veren Kubara Xudo, gerek öğrencilik yıllarında gerekse öğretmenlik yaptığı yıllar boyunca müzikten de hiç vazgeçmedi. Erivan Radyosu'nun sevilen seslerinden biri olan Xudo, yine ünlü bir dengbêj olan Torinê Paşa ile birlikte kilamlar seslendirdi. 1961 yılında Radyo için seslendirdiği 6 kilam seslendirdiği kalmlar arasında en fazla sevilerek dinlenenlerdi. En sevilen 6 kilami şöyle: Gede lawikê min pala hanê, Lûr ke lûr ke, Îro roja rehtiy, Mêvan mêvan mêvan can, Hat makina Kaxêtê, Kew Hêlünê. Seslendirdiği eserlerden en ünlüsü ise “Keleşo” adlı kilamdır.

Ne yazık ki hakkında daha fazla kaynağa sahip olmadığımız Kubara Xudo ile ilgili bilgimiz kısıtlı. Ancak diasporada yaşayan bir Kürt kadın olarak Kürt kültüründe büyük işler başaran ve müziğini yıllar sonra bile hâlâ dinlediğimiz bu değerli kadın hakkında çok daha fazla şey anlatmaya, yazmaya değer olduğunu biliyoruz. Belki birgün hakkında çok daha fazla şey öğrenebileceğimiz çok daha geniş bir yazıyla bu değerli aydın ve sanatçımızı tekrar anma şansı buluruz.

---

Etiketler : Erivan Radyosu, Dengbêjlik, Kürt kültürü, Kadın dengbêjler, Kubara Xudo,

---