Kadıneki Yazı,
Selma Güngör-15 Ara 2022
Diz ağrısı kadınların en çok rastlanan şikayetleri arasındadır... Diz ekleminin zorlanmasına çömelmek, çömelerek iş yapmak, diz üzerinde hareket etmek yol açar sıklıkla. Hepimiz hemen evi nasıl silip temizlediğimizi hatırladık tabii
Diz ağrısı kadınların en çok rastlanan şikayetleri arasındadır. Genellikle yaş ilerledikçe ortaya çıkar. Daha genç yaşlarda diz ekleminin zorlu kullanımı sonrasında ağrılar ortaya çıkar, bir süre sonra kendiliğinden iyileşirken, yaş ilerledikçe normal hareketlerle, daha sonra istirahat halinde de ortaya çıkar. Diz ekleminin zorlanmasına çömelmek, çömelerek iş yapmak, diz üzerinde durarak hareket etmek yol açar sıklıkla. Hepimiz hemen evi nasıl silip temizlediğimizi hatırladık tabii.
Sümer tapınaklarının kazılarında bulunan kadın kemiklerinde de diz ekleminin bozulmuş olduğu görülmüştür. Kadınların özellikle tarım alanında yaptığı işlerde de diz eklemi zorlanır. Dikim işleri, çapa işleri ve topraktan fazla yükselmeyen bitkilerin toplanması diz ekleminin zorlanmasıyla yapılan işlerdir.
Diz eklemi uyluk ve kaval kemikleri arasında bulunur ve öne doğru bükülme (fleksiyon) ve bükülmeniz düzeltilmesi (ekstansiyon) hareketleri yaparak ayakların kaldırılması ve öne doğru itilmesini sağlar. Yürümeyi sağlayan ve yürürken vücudu taşıyan eklemlerdendir. İki kemiğin eklemde bulunan uçları kıkırdaktır ve bu kıkırdaklar arasında yumuşak doku olarak menisküsler yer alır ve eklemin hareketlere uyumunu ve ekleme binen yükün dağılımını sağlar. Önde, arkada ve iç ve dışarıda düz ve çapraz bağlar eklemin yapısının kurumasını sağlar. Bağların arasında kirişler vardır ve bu kirişlere bağlı olan kaslar eklemin hareketini sağlar. Eklem ağrısı tüm bu yapıların etkilenmesine bağlı olarak ortaya çıkar. Bugün koştuğumuz diz kireçlenmesinde Osteoartrozda diz ekleminde kıkırdak yüzey aşınır ve altta bulunan kemik tabaka açığa çıkar. Zaman içerisinde diğer oluşumlar da etkilenir, eklem dejenere olur. Dejenerasyonun ilerlemesi ile eklem içi sıvısı-sinovyal sıvıdaki hyaluronik asit oranı, molekül ağırlığı azalır. Hareket ve ağrıya göre değişiklik gösterme özelliği- viskoelastisitesi, azalır. Eklem kayganlığı ve dolayısıyla hareketle eklem dokularının korunması azalır.
Bu durumda diz ekleminde yürümede, oturma kalkmada ve merdiven inip çıkma gibi durumlarda kemik yüzeyler temas ettiğinden dizde ağrı, kilitlenme gibi durumlar oluşmaktadır. Yaş ilerlemesi ile birlikte eklemlerde hasar oranı artmaktadır. Sıklıkla 60-65 yaş üzerindeki kadınlarda görülmektedir.
Diz ekleminde artroz oluştuğunda eklem hareketleri azalmaya, eklem sertleşmeye, eklem çevresinde şişlik görülmeye başlanır. Artroz ilerledikçe eklemde eğrilik oluşmaya başlar. Hastalar günlük aktivitelerinde zorluk yaşamaya başlarlar.
Diz kireçlenmesinde tedavi yöntemleri çeşitli olup hasta eğitimi, istirahat, koruyucu önlemler, ilaç tedavisi, fizik tedavi ve cerrahi tedavi yöntemleri hastalığın evrelerine göre tek başına veya bir arada kullanılabilmektedir. İleri evre bozulma olan hastalarda cerrahi tedavi tercih edilirken erken evrelerde koruyucu yöntemler tercih edilmektedir.
Eklem içi enjeksiyonlar ağrı ve fonksiyonel durumu olumlu etkilemektedir. Eklem içi enjeksiyonlarda hyalüronik asit ürünleri kayganlığı sağlanmak için zerk edilir ve genç hastalarda eklemi koruyucu etkisi vardır. Hyaluronik asit (HA) visköz destek amacıyla uygulanır. Ağrı ve eklem işlevinde belirgin iyileşme sağladığı bilinmektedir. Eklem içine zerk edilen kortizon ürünleri de ağrıyı azaltır ve eklem hareketini arttırır.
Fizik tedavi eklem hareket açıklığını arttırmak ve diz çevresindeki kasları güçlendirerek katkı sağlamaktadır. Diz çevresinde bulunan kas grupları güçlendirildikçe eklem ağrıları azalmaktadır.
Diz eklemindeki hasar ilerledikçe ve günlük aktivitelerini yerine getirmekte hastalar zorlanmaya başladıklarında ve kronik uzun dönemli ağrı kesicilerle geçmeyen diz ağrıları olan hastalarda cerrahi tedavi uygulanmaktadır. Cerrahi tedavi ile diz ekleminin hasarına ve hastanın yaşına göre çeşitlilik gösteren protez uygulanmaktadır. Diz ekleminin iç kısmında hasar olan genç hastalarda unikondiler diz protezi uygulanabilmektedir. Günümüzde sıklıkla total diz protezi ameliyatları yapılmaktadır.
Total diz protezinde diz eklemindeki hasarlı bölgeler alınarak eklem yüzeyine metalik implantlar kemik çimentosu ile uygulanmaktadır. Total diz protezinde diz kapağının hasarına göre diz kapağının yüzeyi de değiştirilmektedir.
Operasyondan sonra diz egzersizleri ve günlük yürüyüşler mutlaka yapılmalıdır. Bu sayede dizde oluşacak sertlikler önlenmiş olur ve diz eklem hareket açıklığı arttırılarak hastaların günlük aktivitelerinde rahat etmeleri sağlanır.
Etiketler : Diz kireçlenmesi, Gonartroz,
Selma Güngör